گزَنه (نام علمی: Urtica dioica) گیاهی از تیره گزنه، علفی و پایا با ساقه‌ای منشعب است. ساقه آن راست و چهارگوش بوده و برگهای آن پوشیده از کرک‌های گزنده‌ای است.

پراکنش جغرافیایی

در ایران درییلاقات اطراف تهران، شمیرانات ودرکرج دردامنه‌های البرز، کندوان، پل زنگوله، در مناطق شمالی در گیلان درهرزویل وجنگل نودی، عمارلو، راه کبوترچاک به زردچیان، رودبار، آستارا، بندرگز ودرآذربایجان در دامنه‌های سهند، زنقاب، دیلمان وارسباران ,لرستان(در کنار رودخانه کشکان) بطورخودرودیده می‌شود.

خواص دارویی

مداوای مجاری ادرار (پروستات)، درمان دستگاه تنفسی، کاتاره معده، ضد قند خون، افزایش دهنده گلبولهای قرمز خون. صرف نظر از جنبه‌های خوراکی که به صورت پخته همانند اسفناج خورده می‌شود و سرشار از مواد معدنی و مغزی است این گیاه حاوی ماده‌ای به نام سکرتین است که بهترین عامل جهت تحریک و به کار انداختن غدد ترشحی هاضمه در معده، روده، کبد، لوزالمعده وکیسه صفرا است. خاصیت مهم دیگر آن کمک ساختن به ساخته شدن گلبولهای سرخ و در نتیجه تنفس مناسب سلولهای بدن است.

ضد اسهال است به ویژه در اسهالهای خطرناک که در هنگام شیوع وبا پیدا می‌شود بکار می‌رود، خونروشها(خون روش بینی، سینه وانواع دیگر) و خلط‌های ناراحت کننده (در سرماخوردگی وگرفتگی مجاری تنفسی) را آرام می‌کند. مقوی است وبه مادران شیرده جهت زیاد شدن شیر کمک می‌کند وعادت ماهانه زنان را تنظیم می نمایدویاچنان تأثیری دارد که اگر قاعده گی بطور غیر طبیعی قطع شود مجددأ آن را برقرارمی کند. خون را تصفیه کرده وضدکرم است. استعمال خارجی آن درموارد رماتیسم موفقیت آمیزبوده است. غرغره دهان با فراورده دارویی این گیاه یک ماده ضروری جهت ضدعفونی کردن دهان، رفع ورم و جراحات لثه ومداوای آنژین به شمار می‌رود، لوسیون و کمپرس‌های گزنه در مراقبت‌های زیبایی مانندتمیزکردن پوست، از بین بردن آکنه، اگزماوجلوگیری از ریزش موی سر به کارمی رود.

برطبق مطالعات وسيع و منابع علمي موجود خاصيت ضد التهابي گياه گزنه ثابت شده است. تركيبات فنولي و كافئيك اسيد موجود در مواد مترشحه برگ گزنه قادر به مهار سنتز اسيد آراشيدونيك و متابوليتهايش مي باشد. اسيد فنوليك سنتز لكوترين B4 را نيز مهار مي كند. امروزه خواص ضد آلرژي گياه گزنه ثابت شده است. به گونه اي كه اين گياه اثر مهاري بر آنزيمهاي ليپواكسيژنازو سيكلواكسيژناز دارد. اين دو انزيم مسئول تبديل اسيد آراشيدونيك به پروستا گلاندينها و لكوترينها مي باشد. استفاده از اين گياه در رينيت آلرژيك بسيار موثر بوده است.^[۱]

قسمت‌های مورد استفاده

برگها، سرشاخه‌های گلداروریشه گزنه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اخیراً حلقه‌های پپتیدی ای از عرق گزنه جدا سازی شده است که نام اختصاری گزلین دارند ( ترکیبی از گزنه+انسولین) این حلقه‌ها که اثر ضد دیابت رابه آن‌ها نسبت می دهند قادرند با روی هم قرار گرفتن ایجاد منفذ(pore) نموده و گلوکز را به درون سلول انتقال دهند. تحقیق فوق در دانشگاه‌های تهران و تورنتو کانادا صورت پذیرفته.(۱)

استفاده از تلفن همراه پیش تر نگرانی هایی را میان کاربران این وسیله ایجاد کرده بود، به طوری که بارها مسئله هایی درباره احتمال ایجاد تومورهای مغزی در پی استفاده از تلفن همراه مطرح شد که همین موضوع دانشمندان را به بررسی تاثیر امواج الکترومغناطیسی این وسیله روی مغز سوق داد، اما نتیجه عکسی از این مطالعات به دست آمد.

مطالعات تازه محققان درباره تاثیر استفاده از تلفن همراه، وجود هرگونه تاثیر مخرب از این وسیله را روی مغز رد کرد.

این مطالعات نشان می دهد، امواج رادیویی ناشی از استفاده از تلفن های همراه، بخش هایی از مغز را که در نزدیکی آنتن تلفن همراه قرار دارند، فعال تر می کند.

تا کنون نیز هیچ نشانه ای از آسیب دیدگی در این بخش از مغز (نزدیکی گوشی) با استفاده از تلفن همراه، دیده نشده است.

محققان در این آزمایش از47 داوطلب، اسکن مغزی گرفتند تا تغییرات گلوکزهای متابولیسم شده مغز آنان را هنگام استفاده از گوشی تلفن همراه، بررسی کنند.

محققان در پی این آزمایش دریافتند 50 دقیقه مکالمه با تلفن همراه، متابولیسم گلوکز را در بخش های مغزی نزدیک به گوشی تا هفت درصد افزایش می دهد.

تاثیر امواج ناشی از گوشی و آنتن تلفن همراه بر بدن انسان

امواج گوشی و آنتن های تلفن همراه در زمره امواج فرکانس رادیویی قرار می گیرند، به عبارتی این محدوده مربوط به امواج غیر یونیزه کننده است که اثر تخریبی روی بافت های زنده نداشته و فقط منجر به افزایش دمای ناحیه ای از بدن می شوند که در معرض تابش قرار گرفته است.

میزان امواج در نزدیکی آنتن کمتر است

انرژی جذب شده در بدن ناشی از آنتن تلفن همراه، در نزدیکی آنتن کمترین مقدار است و با دور شدن شخص تا فاصله 100 متری افزایش و سپس شروع به کاهش می کند، از طریق دیگر با افزایش فاصله از آنتن، افزایش توان گوشی برای جلوگیری از کاهش کیفیت گیرندگی، توان ناشی از گوشی افزایش می یابد.

تاثیر امواج تلفن همراه بر کودکان

کودکان بیشتر در معرض خطر امواج تلفن همراه هستند. کودکان به علت سیستم عصبی در حال رشد و جذب انرژی بیشتر از ناحیه سر، بیشتر در معرض خطر امواج تلفن همراه هستند و باید کودکان را از استفاده زیاد از تلفن همراه برحذر داشت.

افرادی که تنظیم کننده ضربان قلب در بدن دارند

افرادی که تنظیم کننده ضربان قلب در بدن دارند با احتیاط از تلفن همراه استفاده کنند. افرادی که در بدن آن ها از قطعات کاشتنی مانند تنظیم کننده ضربان قلب استفاده شده، ‌باید محدودیت در استفاده از تلفن همراه و حضور در میادین امواج فرکانس رادیویی داشته باشند، زیرا این موارد کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار می دهد.

تاثیر امواج تلفن همراه بر یادگیری و حافظه

استفاده از تلفن همراه ممکن است اثرات زیان آوری روی عملکردهای ادارکی انسان مانند حافظه و تمرکز ایجاد کند، با این وجود مطالعاتی که تشعشعات امواج فرکانس رادیویی با سطح پایین را بر روی حیوانات بررسی کرده،‌ تاثیری برعملکردهای ادارکی گزارش نکرده است.

اثر موبایل بر گوش

اثر موبایل بر گوش انسان در دراز مدت به صورت احساس اصوات اضافی تایید شده است. عموما توافق هایی بر این امر وجود دارد که انرژی فرکانس رادیویی باعث انبساط بافت های مغز می شود که ناشی از تغییرات حرارت کوچک اما سریع بافت ها است.

این امر باعث ایجاد امواج فشاری می شود که از طریق جمجمه به گوش درونی فرستاده می شود، جایی که گیرنده های حساس صوتی در آن جا قرار دارند. به این ترتیب، اثر حرارتی موبایل بر گوش انسان در دراز مدت وبه صورت احساس اصوات وز وز، ‌هیس هیس یا تق تق تایید می شود.

تاثیر تخریبی موبایل بر سلامتی چشم

تاثیر تخریبی موبایل بر سلامتی چشم انسان منتفی است بر اساس نتایج بررسی های علمی، تاثیر تشعشعات میدان های فرکانس رادیویی بر آغاز و رشد تومورهای سرطانی ثابت نشده است.

جدیدترین یافته های حفاظت در برابر اشعه فدرال آلمان نیز خطر پیشرفت سرطان در اثر امواج تلفن همراه را تایید نکرده است،‌ همچنین تاثیر تخریبی موبایل بر سلامتی چشم انسان منتفی اعلام شده است.

حرف آخر

عده ای بالا رفتن سوخت و ساز در سلول های مغزی را نشانه بدی دانسته و از آن به عنوان زمینه ساز ایجاد تومورها یاد کرده اند و عده ای دیگر این افزایش سوخت و ساز را به "افزایش فعالیت" تعبیر کرده و آن را مثبت در نظر گرفته اند.‏ ‏

حقیقت امر این است که کل این ماجرا چیز چندان جدیدی نیست و تنها درصد و آمار ارائه شده در تحقیق فوق است که جدید به نظر می رسد، قبلا هم طی تحقیقاتی اعلام شده بود که امواج الکترومغناطیس موبایل می توانند توسط پوست و بافت های مجاور جذب شوند و حرارت به صورت موضعی کمی بالا رود، این بالا رفتن حرارت و افزایش جریان خون موضعی ناشی از آن می تواند باعث افزایش مصرف انرژی و افزایش سوخت و ساز در سلول های مغزی ناحیه شود.

سازمان جهانی بهداشت از سال 1996 پروژه ای بین المللی را با نام پروژه میادین الکترومغناطیس (EMF Project) آغاز کرده است که در آن به جمع آوری شواهد مرتبط با تاثیر امواج الکترومغناطیس در سلامت افراد می پردازد، با این حال این سازمان اعلام می کند که تاکنون هیچ نشانه محکمی برای عوارض موبایل در سلامتی نیافته است و تنها مورد ثابت شده، افزایش میزان سوانح رانندگی به دنبال استفاده از موبایل است (که طبعا ربطی به امواج الکترومغناطیس ندارد) البته با توجه به این که بیشتر سرطان ها و تومورها روندی تدریجی دارند و گاه تا علامت دار و قابل تشخیص شدن آن ها ده ها سال طول می کشد و از رواج تلفن همراه نیز کمتر از دو دهه می گذرد، نمی توان به صراحت نقش امواج موبایل در شکل گیری چنین تومورهایی را رد یا تایید کرد و باید منتظر تحقیقاتی که در سال های آینده انجام خواهند شد باشیم. ‏

فرآوری: معصومه آیت اللهی

بخش تغذیه و سلامت تبیان